حدود ۸۰۰۰ موسسه و نهاد خیریه زیر نظر سازمان بهزیستی در حال فعالیت هستند؛ این در حالی است که آمارهای غیر رسمی خبر از فعالیت بیش از ۱۵۰۰۰ موسسه خیریه در کشور می دهد! همیشه یکی از دغدغه های اصلی خیرین و بانیان اصلی آن این بوده است که یک نهاد خیریه چطور و چگونه باید خدمت رسانی کند؟ چگونه می توان جریان درآمدسازی آن را پایدار کرد؟ آیا استفاده از الگوهای و متدهای روز بازاریابی می تواند منجر به ثبات جریان درآمدسازی آن شود یا خیر؟
شاید خیلی از ماها از اینکه یک خانم بازاریاب جهت گرفتن کمک برای خیریه بهمون زنگ بزند احساس خوبی نداشته باشیم؛ شاید این روش را درست ندانیم! حتی شاید به نوعی بر این باور باشیم این روش شیوه نوین ” گدایی سازمان یافته ” و یا حتی ” گدایی محترمانه ” باشد. ولی چه بخواهیم و یا نخواهیم روشی است که تعدادی از موسسات خیریه از آن بهره می برند تا بتوانند از پس هزینه های خود بر بیاییند. موسسه خیریه ای را تصور کنید که بیش از ۱۰۰۰ خانوار را تحت حمایت خود دارد. باید در انتهای هر ماه برای آنها یک سبد کالا و یا کمک نقدی واریز کند. قطعاً داشتن یک جریان درآمدی پایدار می تواند یکی از معظلات و نگرانی های اعضای هیئت مدیره آن باشد.
شیوه های متداول بازاریابی خیریه در ایران
شیوه های مرسوم و متدوال در بازاریابی خیریه در ایران به چند روش ساده و پیش پا افتاده خلاصه می شود. یکی از این شیوه که شاید تجربه هم کرده باشید این است که یک سری بازاریاب که معولاً خانم هم هستند در میادین شهر(بیشتر نزدیک عابر بانک ها) ایستاده اند و وقتی از آن محل عبور می کنید شما را به حرف می گیرند؛ عکس چند بچه یتیم را نشان می دهند که در موسسه فوق دارای اسناد هویتی هستند. از شما می خواهند که در این پروژه مشارکت کنید و خلاصه مبلغی را به عنوان خیریه پرداخت کنید. یا یکی دیگر از روش ها، استفاده از بازاریابی تلفنی است که بصورت تصادفی با شماره های یک منطقه شهری تماس گرفته می شود و آدرس سایت و یا مشخصات خیریه داده می شود و در نهایت طلب کمک می کنند.
فارغ از اینکه استفاده از هر یک از روش های فوق می تواند در بلند مدت مفید باشد یا خیر می خواهیم امروز بیشتر با مفهوم بازاریابی خیریه آشنا شویم و اینکه اساساً استفاده از فنون بازاریابی می تواند مشکل این بنگاه های غیر انتفاعی را حل کند یا خیر؟ جدای از اینکه جواب این مسائل را چگونه و چطور باید بدهیم؛ می خواهم شما را با پنج استراتژی اثر بخش در بازاریابی خیریه که بصورت تجربی به آن رسیده ام آشنا کنم:
پنج استراتژی اثر بخش در بازاریابی خیریه
- اول از همه باید بازار هدف(Target Market) خود را مشخص کنیم؛ اینکه مشتریان هدف ما چه اشخاصی هستند؛ بله مشتری! باید بدانیم قرار است به چه طبقه ای خدمات بدهیم؟ و چرا این طبقه را انتخاب کرده ایم؟ اینکه در بازاریابی خیریه بخواهیم از شیوه بازاریابی انبوه(Mass Marketing) استفاده کنیم احتمالاً در بلند مدت نتیجه خوبی نخواهد داشت! نمونه های موفق بین المللی زیادی را می توان مثال زد که موضوع خیریه(Charity) خود را فقط در یک و یا دو آیتم مشخص محدود کرده اند و نه بیشتر.
- باید Brand Image موسسه خود را به درستی تعریف کنیم؛ کم نیستند موسسات خیره ای که تصویر برند مشخصی ندارند؛ با بهتر بگویم وقتی اسم آنها را می شنویم و یا با آن مواجه می شویم احساس مثبتی در ما نقش نمی بندد. آخرش هم نمی فهمیم قرار است این خیریه چه کار بکند؟
- بهره گیری از ابزارهای بستر دیجیتال(Digital Marketing) برای رونق بخشیدن به فعالیت های بازاریابی خیریه ؛ این بخش می تواند ما را در معرفی بهتر و همچنین ترویج(Promote) خدماتمان کمک کند. بر کسی پوشیده نیست که استفاده از ساز و کارهای دیجیتال می تواند خیرین زیادی را به سمت موسسه خیریه ما گسیل دارد. اما اینکه چطور از این ابزار قدرتمند باید بهره گرفت بحث مفصلی می طلبد.
- استفاده از تکنیک های بازاریابی در شبکه های اجتماعی(Social Media Marketing)؛ بدون شک یکی از بسترهایی که می تواند خدمات ما را بهتر و اثربخش تر معرفی کند استفاده از شبکه های اجتماعی است؛ با استفاده از شبکه های اجتماعی خیلی بهتر می توان تکنیک بازاریابی ویروسی را اجرا کرد. به جرات می توان گفت استفاده دقیق و حرفه ای از شبکه های اجتماعی می تواند ما را در رسیدن به اهداف بازاریابی خیریه نزدیک کند.
- شرکت در همایش ها و ایونت ها(Event) نه برای جمع آوری اعانه! بلکه برای معرفی بهتر خدمات موسسه و درگیر کردن خیرین جدید در فعالیت های خیرخواهانه؛ به عنوان مثال خیرین را در امور مدیریتی و اتاق فکر موسسه راه بدهیم تا بیش از پیش درگیر موضوعات بشوند. اینکه صرفاً یک سری خیر داشته باشیم که بصورت ماهانه و یا سالیانه مبالغی را پرداخت کنند خوب نیست؛ چه بسا با درگیر کردن آنها در امور تصمیم ساز موسسه بتوان مبالغ بیشتری را جذب موسسه کرد و خدمات بهتری را ارائه داد!
حرف برای بازاریابی خیریه زیاد است؛ اینکه از بین موارد یاد شده کدامیک اولویت بالاتری دارد؟ اکشن پلن(Action Plan) و یا فازهای اجرایی کار چیست؟ و ده ها سوال دیگر همه و همه باید بر اساس نوع فعالیت موسسه مشخص شود که نیازمند کار تحقیقاتی و مطالعاتی است!
- آقای بازاریاب = بازاریابی صنعتی
- موسسه تحقیقاتی ایده = تحقیقات بازار
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید: کانال تلگرام آقای بازاریاب | پیچ اینستاگرام بزاززاده
