روش پرسش نامه تکنیکی برای جمع آوری داده ها از طریق پرسیدن سوالاتی از مردم است که به نظر می رسد اطلاعات مورد نظر را دارند. یک لیست رسمی از پرسشنامه تهیه شده است. به طور کلی یک رویکرد آشکار بکار رفته است. از پاسخ دهندگان سوالاتی درباره ی علاقه ی آنها پرسیده می شود.
مزایای روش پرسش نامه
۱. در مقایسه با روش های دیگر (مشاهدات مستقیم, آزمایشات) پرسش نامه طیف گسترده ای از اطلاعات را تولید می کند. پرسش نامه ها برای تولید اطلاعات در خصوص ویژگی های اقتصادی اجتماعی، نگرش ها، عقاید، انگیزه ها و غیره و برای جمع آوری اطلاعات برای برنامه ریزی ویژگی های محصول، رسانه های تبلیغاتی، ارتقاء فروش، کانال های توزیع و سایر متغیرهای بازاریابی موثر هستند.
۲. معمولا سوال کردن سریع تر و ارزان تراز مشاهده کردن است.
۳. سوالات برای مدیریت کردن راحت هستند.
۴. داده ها قابل اطمینان اند.
۵. تغییرپذیری نتایج کاهش می یابد.
۶. تجزیه و تحلیل، نقل قول و اطلاعات مربوط به داده های به دست آمده از روش پرسش نامه نسبتا ساده است.
معایب روش پرسش نامه
۱. عدم تمایل پاسخ دهندگان به ارائه اطلاعات- این امر مستلزم مهارت فروش در مصاحبه کننده است. مصاحبه کننده می تواند اطمینان دهد که اطلاعات مخفی نگه داشته می شود و یا از روش ارائه ی برخی از هدایا استفاده کند.
۲. ناتوانی پاسخ دهندگان در ارائه اطلاعات- این ممکن است به دلیل :
a. فقدان دانش
b. از دست دادن حافظه
c. ناتوانی در شناسایی انگیزه ها و ارائه “دلایل” برای اقدامات آنها باشد.
۳. تعصباتی که در پاسخ دهندگان وجود دارد، برای مثال “خودپسندی”
۴. سختی هایی که وجود دارد- اگر غیرممکن نباشد ولی مشکل است, ممکن است یک سوال داده شده, برای هر پاسخ دهنده دقیقا معنای یکسانی بدهد. به طور مشابه، دو عبارت مختلف از یک سوال اغلب نتیجه های کاملا متفاوتی ارائه می دهد.
چگونگه محدودیت های روش پرسش نامه مغلوب سازیم
۱. کادر بندی و چارچوب دقیق سوالات.
۲. کنترل دقیق جمع آوری داده ها با استخدام محققین به ویژه آموزش دیده که با دقت گزارشات واکنش های ظریف افراد مصاحبه شده را نظارت می کنند.
۳. تفسیر های محتاطانه با شناخت واضح از محدودیت های داده ها و درک دقیق از داده های نشان داده شده. این به ویژه در مورد پاسخ به سوالاتی نظیر “چه هزینه ای تمایل دارید که برای این محصول بپردازید؟” صدق می کند.
۴. به حقایق در شرایط نسبی و نه مطلق نگاه کنید. برای مثال – یک نظرسنجی توسط یک تیم دندانپزشکی نشان داد که تعداد خانواده ها در گروه با درآمد متوسط از خمیر دندان گرفته شده توسط خودشان استفاده می کنند به معنای مطلق. نتایج بررسی کمی در شک و تردید است. حتی اگر خواندن گروه های فردی متفاوت باشد، برای مثال می توان گفت: برای خانواده های با درآمد بالا می تواند ۹۰٪ باشد. از این رو ما باید به حقایق در نسبت نسبی و نه در شرایط مطلق نگاه کنیم.
